Interview met Charlotte Durnajkin, regisseur en schrijver van het Filologica-toneel Spijtwater

Het begon voor mij allemaal in het middelbaar. In die tijd kreeg ik steeds meer interesse voor taal en woorden en ook voor het acteerspel. Ik begon meer naar films te kijken en wilde weten hoe die gemaakt werden en waaruit acteurs hun technieken en kunde putten. Ik raakte in de ban van bepaalde acteurs en in mijn grote uitbarstingen van ‘fan-zijn’ (lees: ‘stalkerig’ alle Youtube-filmpjes bekijken van mijn idolen) werd het voor mij steeds duidelijker dat ik aangetrokken was tot acteurs en teksten die getuigden van een grote emotionaliteit, maar ook van een groot realiteitsgehalte. Het dramatische en het speelse ontdekken in dingen van alledag vind ik nog steeds interessanter dan films en theaterstukken die te veeleisend zijn door de kijker te vragen om reuzensprongen te nemen in je verbeelding. .. Er spelen zich in het alledaagse leven vaak absurde en aandoenlijke dingen af tussen mensen. Om in te zoomen op hun verhoudingen, hun gesprekken, hun manier van zich gedragen, vind ik dan heel spannend.

Wat dan zo interessant is aan theater, is dat het een medium is dat de realiteit en echtheid van het stuk waar de acteurs in opgaan, helemaal omarmt, maar ook op de proef stelt. Anders dan in films kan je niet ‘nog eens proberen’ als je acteurs zich niet goed voelen bij een scène. Ze hebben maar één kans. Er staat veel meer op het spel. Die urgentie is heel uniek voor het theater en wekt bij mij veel respect op voor degenen die zich op de planken wagen.

Het stuk gaat over missen en over wat dat gemis met mensen kan doen. In Spijtwater komen er allemaal mensen samen die één bepaalde persoon missen en het stuk gaat dan over hun ontmoeting, hun verhoudingen en over wat ze nog allemaal te zeggen hebben tegen elkaar. Ook gaat dit stuk over familie. Ik geloof dat het concept ‘familie’ iedereen aangaat. Iedereen krijgt ermee te maken. We houden van onze familie, of niet. We hechten belang aan onze bloedverwanten, of niet. We kennen ze, of we kennen ze niet. Iedereen wordt op een heel fundamenteel niveau met het concept familie geconfronteerd en ik denk dat ik daarom eens dat gegeven wilde onderzoeken in Spijtwater.

Er zijn verschillende invloeden geweest voor dit stuk. Al van het begin wist ik al dat ik een zestal acteurs aan bod wilde laten komen en dat al die spelers een evenwaardige rol moesten hebben. Dit natuurlijk omdat het een toneel voor de studenten is en het aangenaam is voor hen om zich allemaal even betrokken te kunnen voelen als ze zich engageren. Bij dit aantal spelers stelde ik me al meteen een familie voor. Zo is het idee begonnen. Aan de ene kant wilde ik dat het stuk een klassiek omhulsel kreeg. De naturalistische setting van auteurs als Ibsen of Strindberg kwam dan in me op. In zo’n setting kan een aantal mensen als het ware worden opgesloten in een ruimte, in een kamer, en broeit er vanuit hun interactie een heel verhaal voort. Vaak zijn zulke stukken heel simpel, maar ook heel dynamisch. Ook wou ik de naturalistische stijl laten botsen met iets zotter en absurder. Het leek me een tof idee om iets ‘magisch realistisch’ aan het stuk toe te voegen. Spijtwater kent daarom naast een wat klassiek uitzicht ook een magisch en ongecontroleerd kantje.

Zowel het schrijven als het repeteren zijn twee boeiende processen geweest. Wat me te binnen schiet als een leuke herinnering is een van de eerste repetities. De acteurs hadden toen een uitdagende oefening waarin ze zich als een ter plekke verzonnen personage moesten voorstellen en zich moesten laten ondervragen door de anderen van de groep. Er zijn toen een aantal redelijk hilarische personages naar boven gekomen. Waaronder een inhuurbare levende kerstboom die zich aanpast aan de hoek van de kamer waarin die wordt geplaatst … Dat beeld van Marijke Claes die zich inwikkelt met kerslichtjes en uitlegt wat haar handigheden zijn als kerstboom zal eeuwig in mijn geheugen gegrift staan …

Ik nodig iedereen met heel mijn hart uit om te komen kijken naar het toneelstuk waar Marijke Claes, Florine De Raedt, Hannah Downes, Lore Fonteyn, Ilian Goossens en Sander Vandenhende, de zes acteurs, zich enorm hard hebben ingezet. Het zijn stuk voor stuk parels van acteurs en ik raad iedereen aan om deze mensen met hun geweldige talent eens aan het werk te zien!