Op een regenachtige novembermiddag trok ik naar kapsalon ‘Yoran Hair Design’ in het hartje van Gent. Een stijlvolle zaak waar naast een prachtige jurk ook enkele kroontjes staan uitgestald. In het weekend transformeert kapper Yoran namelijk in de adembenemende Youna Mystica Stratton. “Ik vind het nog altijd raar om foto’s van mezelf te zien als vrouw”, vertelt hij bij het scrollen door zijn Facebook-profiel. Terwijl deze getalenteerde jongeman mijn kapsel onder handen nam, vuurde ik enkele vragen op hem af over zijn grote passie: drag.
DILEMMA: Hoe ben je in het wereldje terechtgekomen, en hoe was je eerste keer in drag?
“Ongeveer drie jaar geleden leerde ik mijn ex kennen en ben ik naar Aalst verhuisd. En Aalst zit natuurlijk vol drag queens. Op een dag zei een kameraad van mijn ex: ‘Op zondagmiddag zijn er altijd van die shows. Ga je niet eens mee?’ Ik had toen nog nooit travestie gezien, en ben er dan op die manier mee in contact gekomen. Bij de volgende show had die jongen dan geregeld dat ze mij uit het publiek kwamen halen, en ik kreeg zo’n make-over van ik zal u gaan hebben. Ik vond dat eigenlijk wel leuk en ik ben het blijven doen. Zo ben ik dus het wereldje ingerold. De allereerste keer dat ik echt op het podium stond was ook in Aalst, op 15 maart, nu bijna drie jaar geleden. Die eerste keer had ik wel veel stress. Ik begon bijna te hyperventileren!”
DILEMMA: Wat zijn de slechtste en mooiste momenten die je al hebt beleefd?
“Wel, ik heb aan een verkiezing meegedaan: Miss Summer Queen. Alles ging goed tot het moment dat de jury in beraad ging voor de puntentelling. Ik had duidelijk gewonnen, maar de presentatrice – of presentator, hoe je het ook wil noemen – gunde mij de kroon niet, en wou die liever aan de tweede beste queen geven. De juryleden stonden al op het punt om gewoon weg te gaan, maar ik heb uiteindelijk toch gewonnen. Op het podium kon de presentatrice het wel niet laten om duidelijk te maken dat ze niet achter de beslissing van de jury stond. Dat was toch één van mijn pijnlijkste momenten. En het mooiste … tja, eigenlijk álles rond drag. Dat ik mensen kan laten lachen of laten huilen. Dat ze speciaal voor mij komen en naar mij kijken. Dat ik iets met het publiek kan doen. Ja, dat vind ik mooi.”
DILEMMA: Dat is dan waarschijnlijk ook de reden waarom je drag doet?
“Ja. Gewoon op het podium staan en het publiek meekrijgen … dat is het mooiste en daar doe ik het ook voor. En complimentjes krijgen als ‘amai, gij zijt een schone’ is natuurlijk ook heel leuk! Bovendien is het ook een goede uitlaatklep. Je kan dan even alle remmen losgooien.”
DILEMMA: Zijn er dingen waar je als drag queen mee weg kan komen, maar niet als man?
“Ik ben veel mondiger in drag dan in het dagelijkse leven. Je durft meer, want je hebt eigenlijk een masker voor je gezicht. Ze zien iemand anders. En je moet ook wel spontaan durven zijn tegenover de mensen. Als je daar stil en verlegen zit tussen alle andere queens, krijg je natuurlijk geen aandacht. Al ga ik natuurlijk ook niet zeggen dat ik een totaal ander persoon ben in drag. Nee, dat nu ook weer niet.”
DILEMMA: Heb je een drag mom?
“Ja, maar ze is er dit weekend mee gestopt. Zij komt ook uit de omgeving van Aalst en ik heb het vak van haar geleerd. Ik draag uiteraard ook haar achternaam: zij is Kyara Mystica en ik ben Youna Mystica. Wel, Youna Mystica Stratton eigenlijk. Stratton is een drag-familie uit Amerika. Eén van hen kwam eens naar België en was zo zot van mij dat ze zei: ‘Jij mag mijn naam dragen als je dat wil’.”
DILEMMA: Hoe zien je performances er meestal uit?
“Als ik meedoe aan een verkiezing doe ik graag ballades, dus vrij meisje meisje. Ofwel is het een beetje bloot en speciaal zoals bij Alaska (winnares van RuPaul’s Drag Race: All Stars 2, nvdr.). Dus heel dramatische liedjes of dance nummers; dat zijn zowat mijn genres. Van het ene uiterste in het andere, zeg maar. Voor pure comedy vind ik mezelf nog wat te jong, en ik ben ook niet spontaan genoeg. Ik ben grappiger als ik mij aan het omkleden ben dan wanneer ik op het podium sta.”
DILEMMA: Zijn er queens of stijliconen naar wie je opkijkt?
“Ja, er zijn wel enkele Belgische queens. Selina Pearl bijvoorbeeld, die haar eigen verkiezing heeft. Zij is echt zo’n queen die alles aankan, ook comedy. Mensen die gewoon dat totaalpakket hebben, daar kijk ik naar op. Zo kan ze ook goed presenteren. Ik kan nog niet eens iemand deftig aankondigen, want ik haat het om een microfoon vast te houden! En qua kledij … Danity Grace, die vaak op Love Boat staat, heeft heel mooie ideeën. Ook Violet Chachki (winnares van RuPaul’s Drag Race Seizoen 7, nvdr.) heeft prachtige outfits, vind ik. En zij heeft een lijntje hé, amai!”
DILEMMA: Vind je België een goede en veilige omgeving voor drag queens? Voel je je op je gemak als je gaat shoppen voor outfits en make-up?
“Veilig? Ja. Goed? Nee. Ik denk niet dat je in België echt ‘groot’ kan worden als drag queen. België is klein hé, pas op! Het leeft veel sterker in Amerika en Engeland, of in Parijs bijvoorbeeld. Veilig is het wel. Ik kan op straat lopen en uitgaan als madam zonder lastig gevallen te worden. Niet dat ik veel uitga als vrouw, hoor. Shoppen doe ik vaak bij de Afrikanen. Dan zit ik daar gewoon pruiken te passen. Ik heb daar eigenlijk geen probleem mee, ook niet met het passen van schoenen in de schoenwinkel.”
DILEMMA: Ervaar je de drag-scene als een afgesloten wereldje?
“Ja. Als je er niets mee te maken hebt, dan kan je er ook niets mee te maken hebben – al ben je homo of lesbisch … Maar om als drag queen het wereldje en je privéleven apart te houden, dat is ook héél moeilijk. Voor een relatie is het bijvoorbeeld een hele uitdaging. Het is lastig voor een homo die natuurlijk op mannen valt, om te accepteren dat je in het weekend een vrouw bent. Relaties zijn op zich al moeilijk genoeg en als drag queen komen daar alleen extra moeilijkheden bij.”
DILEMMA: En is het een harde wereld?
“Een héél harde wereld. Het zijn echt bitchen onder elkaar. Als je aan een verkiezing meedoet, dan knippen ze achter de coulissen je kleren of pruiken kapot opdat je niet zou winnen. En op Facebook is het al even erg. Je moet nog maar op een foto staan met een glas in de hand, en je bent ‘de zatte’ hé. Daar ben ik zelf wel van geschrokken: hoe hard en onmenselijk die wereld soms kan zijn. En dat is jammer, want je doet het uiteindelijk voor je plezier, en om andere mensen blij te maken. En je mag het nog zo goed bedoelen en niet meedoen aan het geroddel, op het einde van de rit ben je dan toch ‘de slechte’.”
Arne Wittevrongel