De DepressieGids voor Studenten!

Het universitaire leven is erop gericht zowel de academische als sociale capaciteiten te maximaliseren. Hoewel psychologische problemen – specifiek depressie – al generaties lang schering en inslag zijn, is het pas recentelijk dat de omvang ervan echt duidelijk wordt en dat we begrijpen wat de invloed ervan is op onze capaciteiten. Depressie kan symptomen veroorzaken die gelijkaardig zijn aan Alzheimer: desoriëntatie, vergeetachtigheid, redeneringsproblemen en een verandering qua oordelings- en kritisch vermogen. Ondanks dit alles is er nog steeds geen grondig beeld van deze conditie; niet binnen de psycho- en neurologie, laat staan bij de gewone bevolking. Hiermee omgaan is dan ook niet eenvoudig, zeker niet als de druk van een studie hier bovenop komt. Door het sociale stigma wordt het zelfs ontkend door mensen die eraan lijden. Meestal zijn het zelfs diegene met de zwaarste problemen die het minimaliseren – wat wederom de drempelangst verhoogt.

Velen denken dat depressie net is alsof je het leven door een grijze sluier bekijkt, maar dat is niet volledig correct. Vanuit het standpunt van een depressief persoon lijkt het net alsof de sluier is weggehaald en dat je de wereld ziet zoals ze echt is. Je ziet de koude, harde realiteit, maar beseft niet dat de interpersoonlijke connecties met de mensen rondom jou dat allemaal de moeite kunnen maken. Maar hey, Salinger had het ook – er is dus nog hoop.

of

Het is eenvoudig je te excuseren voor een les of een sociale activiteit als je buikgriep hebt of een gebroken been, maar wanneer het door psychologische redenen is, wordt het wat moeilijker. Je krijgt de raad goed te slapen, gezond te eten, te sporten, wat sociaal te zijn (maar niet té sociaal) en dan komt dat sowieso wel in orde. Maar als je effectief in die situatie terechtkomt, lijkt dat allemaal veel gemakkelijker gezegd dan gedaan. Je kan amper de energie opbrengen om jezelf uit bed te sleuren, laat staan dat je dan nog zin hebt om je sportschoenen aan te trekken of groepsactiviteiten uit te voeren. Hoewel het niet de volledige oplossing is, zit er wel iets van waarheid in dat advies. Sport versterkt het immuunsysteem en maakt endorfine en anadamide vrij (stoffen die gemoedstoestand, pijn en het geheugen beïnvloeden). Een gebalanceerd sociaal leven zorgt dan weer voor een samenhorigheidsgevoel, een sociaal netwerk waar je op kunt terugvallen en kan helpen met jezelf te herwaarderen. Hoe banaal het ook moge klinken – enkele goede vrienden zijn effectief van onschatbare waarde. Gezondheid en je sociaal leven zijn essentiële onderdelen van revalidatie, maar toegegeven: met een depressie gaat het allemaal wat moeilijk en trager. Neem jezelf dat dan ook niet kwalijk; het ogenschijnlijke ‘succes’ van anderen kan een gevoel van incompetentie veroorzaken – zeker op de universiteit waar academisch presteren natuurlijk in het hoogste vaandel wordt gedragen. Maar psychologische en persoonlijke ontwikkeling zijn minstens even belangrijk als de academische vorming, en academische vorming kan ook niet plaatsvinden als je psychologisch op een slechte plaats zit. Het is dan ook belangrijk een gezonde balans te vinden tussen academische en persoonlijke vooruitgang.

Als het dan even niet gaat op academisch vlak door depressie, moet je actie ondernemen op persoonlijk vlak. Het zal niet even eenvoudig zijn als goed eten en wat sporten, maar er zijn weldegelijk methoden om er iets aan te doen. Ongeacht de oorzaak (zoals trauma, falen, een nadelige thuissituatie, of een foutieve biochemische samenstelling) ben je de enige die er iets aan kan doen, maar dat hoeft niet zonder hulp. Naast meerdere mogelijkheden om je studietraject dragelijker te maken waar nodig (bv. met een GIT-traject), is er aan de UGent ook de afdeling studieadvies die niet alleen informatie verschaft over de beste studiemethoden, maar ook psychologische steun biedt. Ze kunnen je doorverwijzen naar psychologen en psychiaters die geaffilieerd zijn met de UGent en sessies aanbieden aan ‘studentikoze’ prijzen. Ook hebben zij contacten bij externe instellingen, mocht dit nodig zijn.

Het kan moeilijk lijken deze stap te nemen. Hoewel het imago van de academische ivorentoren gelukkig al verminderd is, leeft dit imago nog steeds als het aankomt op persoonlijke problemen. Hoewel je natuurlijk niet moet gaan aankloppen omdat je lief het net heeft uitgemaakt, zijn de universiteiten – en zeker die van Gent – weldegelijk begripvol als het gaat over serieuze situaties. Vergeet niet dat zij ook willen dat je slaagt en als ze daarin kunnen helpen, doen ze dat ook.

Ook zijn er buiten de universiteit verschillende instanties die je kunnen helpen, zoals het CAW. Het CAW of Centrum voor Algemeen Welzijn is een van de grootste sociale instellingen van Vlaanderen die hulp aanbiedt op elk denkbaar vlak. Juridisch, financieel psychologisch, zelfstandig wonen… als je het hebt, kan je er waarschijnlijk mee terecht en bovendien is een consultatie gratis. Een geassocieerde vereniging hiermee is het JAC. Het JAC (jongeren adviescentrum) werkt volgens dezelfde principes van het CAW (gratis en beroepsgeheim), maar focust zich op jongeren en jongvolwassenen tussen 12 en 25. Zelfs als ze je niet kunnen helpen, weten ze waar ze je het best kunnen doorverwijzen.

Hoewel de bovenstaande paragraaf een kort overzicht geeft van de voornaamste instellingen voor studenten is er een grote kans dat als je niet wou gaan, je dat nu nog steeds niet wilt. Je denkt misschien dat niemand je ooit zal kunnen helpen of net dat je problemen de moeite niet zijn om iemand mee lastig te vallen. De grens tussen ‘je slecht voelen’ en depressiviteit is niet altijd even duidelijk en al te vaak denkt de ene groep dat ze de andere is en omgekeerd. Je slecht voelen nadat je hond overleden is, is hoogstwaarschijnlijk geen depressie (tenzij je Mowgli bent natuurlijk*), maar er zijn tientallen oorzaken die wel tot depressie kunnen leiden en dan moet je even kritisch durven zijn. Als je effectief niet kunt opstaan ondanks dat je genoeg slaapt, je je nooit meer kunt focussen ondanks dat je effectief probeert, als je je constant benauwd of bedreigd voelt en het gaat maar niet weg, moet je de feiten onder ogen durven komen, erkennen dat je een probleem hebt en handelen. Versta het niet verkeerd: even rouwen is oké, maar je settelen in een pad van verloedering en zelfdestructie niet. Gebruik de faciliteiten die er zijn of zoek je eigen manier, maar werk aan jezelf. Het voelt inderdaad beter om te zeggen dat je een 7 hebt zonder te studeren dan een 9 met studeren, maar eenmaal je je eigen leven in handen neemt, is er een goede kans dat je ook effectief slaagt met studeren en dat voelt des te beter.

*Fair enough, zijn moeder was een wolf, geen hond.

Als laatste is het belangrijk te vermelden dat het misschien niet van de eerste keer lukt. De grootste stappen zijn erkennen dat er iets mis is en jezelf toelaten er iets aan te doen, maar dat is niet het einde. Het is daarentegen wel het begin van het einde. Je zal misschien van psycholoog moeten veranderen omdat er geen klik is of verschillende methoden moeten proberen, maar dat is normaal. En als je dat eenmaal hebt gevonden en je hebt je gevoelens en je gedachten voor 90% onder controle, is er in sommige gevallen nog traumaverwerking. De derde stap waarbij je alles nog eenmaal moet ‘doorleven’ om het een plaats te kunnen geven en eindelijk te kunnen doen wat je eigenlijk al heel de tijd wou. Klagen omdat je moe bent van het uitgaan. Je slecht voelen omdat je smartphone kapot is en bitchen over Taalkunde III. First-world problems for the win.

Het belangrijkste om hieruit mee te nemen is waarschijnlijk dat een alomvattende aanpak de beste oplossing is. Sport, een focus op persoonlijke ontwikkeling, een academisch curriculum dat bij jou past, een gebalanceerd sociaal leven en hulp van buitenaf. En nu kunnen we jammer genoeg niet anders dan een cliché aan te wenden. Het komt waarschijnlijk wel in orde. De universitaire omgeving is in de laatste decennia sterk geëvolueerd naar een open en begripvolle gemeenschap. Iets dat noodzakelijk is als je aan de verwerving van kennis doet. Persoonlijke problemen zijn dus niet incompatibel met het studentenleven, en zeker niet hier. Onze faculteit tracht (en naar ons gevoel slaagt het daar ook in) een voedende omgeving te zijn en het zou dus terecht zijn te stellen dat de Blandijn een tweede thuis is waar zelfontplooiing geen four-letter word is. Wees jezelf, werk aan jezelf en absorbeer alles uit je omgeving dat jou nuttig lijkt.